۳ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «UI» ثبت شده است

رابط کاربری UI چیست؟

نامهای دیگر: رابط انسان و ماشین – رابط انسان و کامپیوتر

به هر نوع محیطی که برای استفاده انسان از هر نوع ابزار طراحی می شود، رابط کاربری می گویند بنابراین محدود به انواع دیجیتالی نمی شود (مثلا حتی در طراحی یک صندلی نیز می توان به جنبه هایی از رابط کاربری توجه کرد) اما در این گفتار، اشاره به رابط کاربری دیجیتال است. اهداف طراحی رابط کاربری دیجیتال شامل موارد زیر است:

1. در آن بتوان از تمام قابلیت های سیستم-ماشین استفاده کرد.
2. نیاز نباشد که کاربر برای استفاده از آن به اصول برنامه نویسی و زبان ماشین آشنایی داشته باشد.
3. دارای محیط کاربرپسند باشد.
4. استفاده از آن آسان باشد.

رابط های کاربری ممکن است برای اهداف مختلفی طراحی شوند اما مهمترین پارامتر در طراحی آن، راحت بودن کاربر عادی که هیچگونه تخصصی ندارد در استفاده است. انواع راب های کاربری شامل موارد زیر است:

1. سیستم های عامل مانند ویندوز و لینوکس و  اندروید
2. برنامه های کاربردی مانند آفیس و هر برنامه دیگری که کاربر با آن ارتباط دارد
3. سامانه های مبتنی بر بستر وب مانند سایتها و پورتال ها
4. سیستم های کاربری صنعتی مانند کنترل دستگاه های CNC
5. سیستم های کنترل لوازم خانگی مثلا پنل یخچال یا ماکروفر
6. هر نوع سیستم دیجیتالی دیگر

رابط های کاربری می توانند دارای انواع مختلفی برای ارتباط با انسان باشند مثلا:

1. رابط بینایی: هر چیزی که از راه بینایی با انسان ارتباط برقرار می کند مانند مانیتور، تلویزیون، پرینتر، موبایل و...
2. رابط شنوایی: معروفترین رابط های کاربری شنیداری را می توان دستیار صوتی مانند کورتانا، سیری، و دستیار صوتی گوگل دانست.
3. رابط لمسی: از این نوع رابط ها معمولا برای استفاده افراد نابینا استفاده می شود.
4. رابط ترکیبی: که از چند نوع ابزار ارتباطی استفاده می کنند (مانند کنسول های بازی که صدا و تصویر را از طریق باندها و نمایشگر به کاربر انتقال می دهند و حس لامسه از طریق دسته های بازی که ویبراتور دارند)
5. رابط کامل: به تازگی سعی شده رابط هایی طراحی شوند که با تمام حواس انسان ارتباط داشته باشد و در آن از فناوری هایی مانند واقعیت مجازی استفاده می شود.
6. ذکر این موضوع لازم است که اگر قرار باشد این ارتباط به صورت دوطرفه باشد (یعنی کاربر نیز اطلاعات و ورودی های سیستم را از طریق عوامل دیداری، شنیداری یا لمسی به ماشین وارد کند) لازم است که از انواع هوش مصنوعی استفاده شود.

بر اساس نظریات: کوهن، مارس، باستون، گریفین، وسیاس، سیگل، بردول، سیتی، جردن، ریچارد، هاردینگ

مراحل طراحی رابط کاربری (مرتبط با UI)

1. ابتدا کلیه اهدافی که از آن رابط کاربری انتظار می رود را لیست می کنیم.
2. مراحل طراحی برند باید قبل از شروع طراحی رابط کاربری به پایان رسیده و اسناد برند موجود باشد تا در هنگام طراحی رابط کاربری از آن استفاده شود (رابط کاربری مطابق هویت برند طراحی شود)
3. لازم است حتما آن رابط کاربری متناسب با سلایق کاربران و دارای مزیت رقابتی نسبت به رقبا طراحی شود بنابراین باید حتما قبل از طراحی رابط کاربری، تحقیقات جامعی درمورد بازار انجام شده و اسناد آن در زمان شروع طراحی موجود باشد.
4. در هر مرحله سعی می شود که رابط کاربری قابل استفاده برای کودکان باشد (یعنی آنقدر آسان باشد که کودکان هم بتوانند بدون کوچکترین مشکل از تمام قابلیت های آن استفاده کنند). طراحی رابط برای کودکان یک اصل اساسی است.
5. محل ورود کاربر به این رابط و تمام مراحل تعامل او با محیط را رسم می کنیم.
6. سپس تمام مراحل گردش کار در محیط را رسم می کنیم (رسم سناریو).
7. در هر نقطه که لازم است فرایند خاصی رخ دهد (مثلا ارجاع اطلاعات در بانک اطلاعاتی و...) را مشخص می کنیم.
8. بسیار مهم است که در طراحی رابط کاربری به عوامل زیبایی شناختی مانند روانشناسی رنگها و اصول دیداری توجه شود. بهترین راه برای تسریع این مورد آن است که رابط های کاربری قدرتمند و محبوب در همان حوزه را آنالیز کنیم.
9. هرگونه پارامتر ابهام انگیز در هنگام استفاده از محیط کاربری را شناسایی و رفع می کنیم (بهترین راه برای شناسایی نکات مبهم این است که رابط کاربری توسط برخی کاربران به صورت مستقیم تست شود). مهمترین راهکار برای رفع ابهامات در محیط کاربری شامل: استفاده از توضیحات در کنار آبجکت ها، آماده سازی دفترچه راهنمای آموزشی، استفاده از آیکونهای با معنی استاندارد (مثلا آیکون خروج همیشه یکسان است)، استفاده از رنگ (مثلا رنگ قرمز به عنوان اخطار استفاده می شود)، تفکیک مولفه های مرتبط با یکدیگر در چند دسته بندی، و... است.
10. تا جایی که ممکن است محیط رابط کاربری را از وجود پارامترهای بی اهمیت خلوت می کنیم. این خلوت سازی شامل محیط گرافیکی (محیط کاربری نباید بسیار شلوغ و گمراه کننده باشد)، کاهش اطلاعات ورودی (نیاز به دریافت اطلاعات بی اهمت نیست)، و خلاصه سازی اطلاعات خروجی (نیاز نیست گزارشات تفصیلی با اطلاعات بی اهمیت ارائه شود) می گردد.
11. در طراحی رابط کاربری، تا جای ممکن باید انجام کار توسط ماشین انجام شود. مثلا چنانچه نرم افزار ما به سامانه ثبت احوال متصل شود، می تواند اطلاعات کاربران را صرفا با وارد کردن یک کد ملی از بانک اطلاعاتی ثبت احوال دریافت کند و دیگر نیاز نیست که کاربر تمام اطلاعات را وارد کند.
12. طراحی رابط کاربری برای پنل مدیریتی نیز بسیار مهم است و باید سعی شود که پنل مدیریت نرم افزار نیز بسیار آسان باشد به نحوی که نیاز به تخصص های پیچیده برای نگهداری از نرم افزار نباشد. (پنل مدیریتی نیز برای استفاده توسط کودک طراحی شود).
13. زمان انجام کارها در رابط کاربری را برای کاربران جدید بررسی می کنیم. یک محیط کاربری خوب هرگز نباید انجام کارها را طولانی تر از آنچه که قبلا انجام می شده کند از این جهت لازم است ابتدا انتظارات عملکردی کارکنان از سیستم و زمان انجام هر عملکرد در حالت عادی به صورت کامل گردآوری شود. محیط کاربری باید تا جای ممکن اصلاح شود که زمان انجام کارها را کوتاه تر کند.
14. هرگز نباید رابط کاربری در طول یک فرایند از نظر ظاهری و عملکردی تغییر کند زیرا همین تغییر باعث می شود انجام فرایند برای کاربر سخت شده و سرعت انجام کار در آن کاهش یابد. اگر محیط کاربری در طول یک فرایند تغییر می کند، باید اصلاح و یکسان سازی شود.
15. بهترین نوع رابط کاربری آن است که کاربر بتواند آنرا به سادگی برای خود سفارشی سازی کند.
16. در پایان تا جایی که می توانیم، همین چرخه را آسانتر و آسانتر می کنیم تا حدی که بیشتر از آن ممکن نباشد.
17. در طراحی رابط کاربری باید ابزارهای ذخیره لاگ فرض شده باشد (یعنی خطاهای سیستمی بصورت منظم در یک بانک اطلاعاتی ذخیره شود تا بتوان در آپدیت های بعدی اصلاح کرد). توجه شود که سیستم لاگ نویسی باید آنقدر ساده باشد که اپراتور با دانش سطحی بتواند ایراد را تشخیص دهد.
18. پس از پایان طراحی رابط کاربری، لازم است بررسی شود که تمام نیازهای اولیه تامین شده باشد.
19. یکی از مهمترین تست هایی که باید برای برنامه انجام شود، امنیت اطلاعات و امنیت کاربران و سطح دسترسی ایشان است. این موارد باید حتما از طریق لیست هایی که قبلا به همین منظور تهیه شده اند در هنگام طراحی رعایت شده باشد.
20. اگر قصد داریم یک رابط کاربری را آپدیت یا اصلاح کنیم، باید به عادتهای کاربران به ظاهر فعلی توجه کنیم و از ایجاد تغییر جدی در آن پرهیز کنیم تا کاربرانی که به محیط عادت کرده اند اذیت نشوند.
21. مرحله نهایی که بسیار مهم است این است که رابط کاربری و برنامه توسط جمعی از کاربران تست شود و بررسی شود که آیا برنامه را ارزشمند می دانند یا خیر.
22. چنانچه مقرر است که برنامه توسط افرادی که معلولیت هایی دارند نیز استفاده شود، باید برای ایشان نیز رابط کاربری مناسبی اندیشیده شود.
23. اگر در طراحی رابط کاربری از عبارات ناواضح، گنگ، یا گمراه کننده استفاده شده است (و یا در جایی نیاز به ضوتیحات حس می شود)، باید محیط به قدری واضح سازی شود که نیاز به راهنمایی کاربران نباشد. یکی از بهترین راه ها آن است که با توجه به فیدبک های مخاطبین، ساختار رابط کاربری اصلاح شود بنابراین، اصلاح رابط کاربری یک فرایند همیشگی است.

توجه: نه تنها در طراحی رابط کاربری بلکه در تمام مراحل ساخت برنامه باید از کدهای استاندادرد و زبانهای برنامه نویسی مرسوم استفاده شود تا چنانچه لازم باشد که نرم افزار اصلاح یا گسترش داده شود، بتوان این کار را به آسانی و بدون وابستگی به یک شخص خاص انجام داد.

بر اساس نظریات: اریک استیون، گرین، بیلینگهارست، سویت، ساتزینگر، راسکین، اودل، نورمن، نیلسن، نورمن، راث، ولف، بلاندفورد، هولتزبلات

سند مشخصات رابط کاربری UIS (مرتبط با UI)

در این سند تمام  مولفه ها مرتبط با طراحی رابط کاربری به صورت بسیار دقیق و با جزئیات کامل ذخیره می شود تا چنانچه تیم دیگری بخواهد نرم افزار را عیب یابی، آپدیت، یا گسترش دهد بتواند از آن استفاده کند. مهمترین مشخصه های سند UIS شامل موارد زیر است:

1. طراحی های دستنویس ظاهری رابط کاربری که در قبل از اجرا تنظیم شده اند.
2. توضیحاتی که درمورد اقدامات انجام شده در هرکدام از بخشهای رابط گرافیکی اجرا شده است.
3. فازهای اجرایی به همراه شرح اقدامات در هر مرحله.
4. لیست خطاهایی که در زمان طراحی نرم افزار شناسایی شده و رفع گردیده است.
5. اعلام مسائل باقیمانده که در این فاز از طراحی رابط کاربری به پایان نرسیده اند (مثلا طراحی و اجرای یکی از ابزارها به فازهای توسعه موکول شده است)
6. هرکدام از تغییرات یا اقداماتی که در هرکدام از فازهای طراحی و اجرا رخ داده است با ذکر تاریخ
7. ترسیم نقشه ی جریان منطقی (فرض کنید که یک رابط کاربری از چندین فرم تشکیل شده باشد. در این زمان باید ارتباط فرم ها و ارتباطات بین آنها در سندی مشخص شده باشد که اصطلاحا به آن BluePrint نیز گفته می شود.)

بر اساس نظریات: لیبرمن، سلکر، مارتینز، بره، ارت، اودل، ساتزینگر