روانشناسی گشتالت و قوانین پراگنانز
استفاده از این قوانین در طراحی تبلیغات و طراحی رابط کاربری بسیار ثمربخش است. طراحی ها تا جای ممکن باید پردازش را برای مخاطب آسان کرده و مطابق قواعد زیر هدفمند باشد:
- قانون مجاورت: اشیایی که در طراحی به هم نزدیکتر هستند از نظر روانی در یک گروه قرار می گیرند
- قانون تشابه: شباهت عناصر در طراحی باعث ارتباط ذهنی مخاطب می شود.مثلا در یک تصویر، تمام عناصری که به شکل دایره هستند از عناصری که به شکل مربع هستند تمایز داده شده و به دو گروه جداگانه ذهنی تقسیم می شوند
- قانون همبستگی: ذهن مخاطب علاقه دارد شکلهایی که بصورت ناقص یا نقطه‌چین رسم شده اند را کامل فرض کند
- قانون تقارن: ذهن علاقه دارد در تصاویر، اجسام را متقارن و زوج ببیند و آنها را یک گروه بداند
- قانون حرکت: ذهن دوست دارد برای اشیاء موجود در تصویر جهتِ حرکت بسازد. مثلا در تبلیغات می توان از نوشته ها بصورت فلش به سمت یک آبجکت دیگر استفاده کرد
- قانون تداوم: وقتی دو آبجکت در تصویر است که یکی از روی دیگری رد شده، ذهن علاقه دارد که آبجکت پشتی را هم یک جسم منسجم بداند نه دو قسمت جدا از هم
- قانون تجربه: مردم دوست دارند که اشیاء را شبیه به آنچه که در ذهن‌شان است تفسیر کنند مثلا تصویر آهنربای نعلی را مشابه حرف U تفسیر کنند
- قانون جریان: مردم می توانند جملات را با توجه به آموخته ها تکمیل کنند مثلا می تواند مطابق دستور زبان فارسی، ادامه ای برای یک مصرع بسرایند یا قافیه را حدث بزنند
- قانون زمان: وقتی دو تصویر با فاصله کمی نمایش داده می شود، ذهن تمایل دارد که دومی را در ادامه ی اولی تفسیر کند
- طرح مدل چِشم: چون ذهن تمایل به ساختن اشیاء مطابق درک خود دارد، برای طراحی بهتر است از خطوط منحنی در بالا و پایین تصویر استفاده شود گویی یک چشم را تداعی می کند. این باعث تمرکز مخاطب بر مرکز (قرنیه) می شود
- طرح هاشور: اشایی در تصویر که بجای رنگ با هاشورهای ریز پر شده‌اند بیشتر ذهن مخاطب را درگیر می کنند
- ریفیکاسیون: ذهن تمایل دارد تا با اجسام کنار یکدیگر، یک جسم بزرگتر مثل مربع، مثلث، دایره و... بسازد و آنها را در یک گروه بداند. پس مهم است که اجسام در کنار یکدیگر مجددا یک جسم واحد را در ذهن مخاطب تشکیل دهند
- اصل چندثباتی: اجسام می توانند ظاهری داشته باشند که تداعی یک شکل دیگر را نیز داشته باشند. مثلا برخی با نگاه کردن به ابرها می توانند در آنها نوشته یا یک قلب را تجسم کنند درحالیکه فقط یک ابر است
- اصل تغییرناپذیری: اشیائی که در ذهن مخاطب ظاهری مشخص دارند ممکن است دچار پرسپکتیو یا تغییرات کاریکاتوری شوند اما همچنان همان شئ باقی می مانند. مثلا یخچال را اگر اغراق آمیز و کاریکاتوری بکشیم باز هم یخچال است
- ساختار شکل-زمین: اگر یک بستنی را برعکس به تصویر بکشیم، به نظر می رسد که درحال سقوط است که واکنش دفاعی در ذهن مخاطب ایجاد می کند
- توهم ارنشتاین: وقتی مجموعه ای از خطوط با طول و فاصله برابر به سمت یک مرکز رسم شوند، در ذهن مخاطب تشکیل یک دایره را می دهند
- توزیع رنگ نئون: وقتی فقط بخشی از خطوط در یک تصویر با رنگ متفاوتی رسم شوند، می توانند یک شکل را ترسیم کنند. مثلا تمام خطوط مشکی است اما همان خطوط در داخل یک مربع فرضی به رنگ قرمز رسم شده اند. در اینجا ذهن مخاطب یک مکعب قرمز را فرض می کند
- قانون شباهت: اولین کاری که مغز می کند، سعی در این است که یک پدیده جدید را در قالب آنچه که قبلاً دیده است تفسیر کند. مثلا درک چند آبجکت در کنار هم به شکل خرس
بر اساس نظریات: استیون، کانیزسا، ارنشتاین، سوریانو، اسپیلمن، ناکایاما، شیموجو، نکر، روبین، مار، ویگیمنز، الدر، کوبووی، پالمر، برنان، آیزنک، تودوروویچ، کوفکا، استیونسون، استرنبرگ
