آموزش کامل فلوچارت:

فلوچارت مجموعه ای از علامتها است (که در ادامه توضیح داده می شود) و رسم آن کمک می کند تا اجرای فرایندها و نقاط اجرا و تصمیم گیری در هرکدام مشخص شوند. کاربرد فلوچارت بسیار متنوع است که در زیر برخی از آنها بیان شده است اما معمولا از اصول یکسانی تبعیت می کنند.

کارکردهای فلوچارت:

  1. عملکرد و فرایند: رسم فرایند کمک می کند تا نقاط گلوگاه در اجرای فرایندها مشخص شده و بتوان راه های جایگزینی برای آنها تعیین کرد. اولین قدم در الاح یک فرایند، آن است که ابتدا فرایند اجرایی موجود را رسم کنیم و سپس به اصلاح آن بپردازیم. یکی از اصلی ترین اقدامات در اصلاحات فرایند، کوتاه کردن آن است.
  2. تحلیل سناریو و آینده پژوهی: تحلیل سناریو که یکی از اصلی ترین ابزارهای آینده پژوهی است یعنی عوامل مختلف که در آینده ی عملکرد سازمان موثر است، از طریق تحقیقات بازار یا جلسه طوفان فکری مشخص می شوند. سپس برای هرکدام از مراحل رخداد این عومل، حالتهای مختلفی فرض شده و برای هرکدام، راهکارهای چبرانی درنظر گرفته می شود. تحلیل سناریو کمک می کند که سازمان تا حد قابل توجهی در مواجهه با عوامل مختلف غافلگیر نشود و راهکاریی از قبل برای آن اتفاق درنظر گرفته شده باشد.
  3. ساختار درختی: وقتی که مقرر باشد مجموعه ی محصولات یک شرکت، چارت سازمانی، لیست اسناد، و یا هر نوعی از ساختار درختی رسم شود، از فلوچارت استفاده می شود.
  4. مدیریت کیفیت: رسم فرایند اجرایی در یک سازمان یا خط تولید کمک می کند که ابتدا بتوان بخشهای مختلف فرایند تولید را از یکدیگر طبقه بندی کرد و سپس نقاط بروز مشکل را بر اساس داده های جمع آوری شده شناسایی نمود. برخی از نرم افزارهای کنترل کیفیت کمک می کنند تا داده های آماری در هر ایستگاه کاری که در فلوچات مشخص شده اند، به صورت جداگانه بررسی شوند و درصورت بروز هرگونه ایراد در اجرای فرایند، به صورت Real-time اخطار دهد. همچنین وجود فلوچارت در تولید کمک می کند که بتوان داده های جمع آوری شده را در عملکرد بخشی از فرایند طبقه بندی کرد. (یعنی مثلا بخواهیم صرفا عملکرد خط رنگ را در کل فرایند تولید خودرو بررسی و ایرادیابی کنیم که از مرحله دریافت بدنه از بخش جوشکاری شروع شده و تا مرحله تحویل به بخش مونتاژ ادامه دارد.)
  5. الکترونیک و رایانه: در بسیاری از موارد از فلوچارت برای ترسیم عملکرد ترانزیستور یا بورد های الکترونیکی یا ارتباط منطقی بین بخشها در معماری نرم افزار استفاده می شود.
  6. بازاریابی: یکی از اصلی ترین کارکردهای فلوچارت در بازاریابی، رسم سفر مشتری و عملکرد CRM در بخشهای مرتبط ارتباط سازمان با مشتری است.

مفاهیم بنیادی فلوچارت:

  1. فلوچارت همیشه یک یا چند ورودی (نقطه شروع) و یک یا چند خروجی (نقطه پایان) دارد. ورودی و خروجی فلوچارت می تواند از فلوچارتی دیگر وارد شده و نتایج آن به فلوچارتی دیگر هدایت شود.
  2. جهت حرکت فلوچارت معمولا از بالا به پایین است مگر در زمانی که جهت حرکت با فلش مشخص شده باشد.
  3. فلوچارت باید دارای راهنمای نقشه باشد و توضیح دهد که هرکدام از علایم به چه معنی است.
  4. اگر یک فرایند از چند زیرفرآیند تشکیل شده است، باید زیرفرایندها با خطچین از یکدیگر جدا شوند.

معانی علایم در فلوچارت:

علایم می توانند دارای معانی متفاوتی باشند اما استاندارد بین المللی ISO5807 کمک می کند تا از معانی یکسانی استفاده شود (یعنی در مطالعه هر فلوچارت، ابتدا به راهنمای نقشه مراجعه می کنیم زیرا ممکن است تعاریف متفاوتی برای شکل ها در نظر گرفته شده باشد اما چنانچه راهنما وجود نداشت، از قواعد استاندارد ISO5807 تبعیت می کنیم). در این استاندارد، شکل ها به شرح زیر است:

فلوچارت

جهت حرکت و ارتباط بین بخشهای فلوچارت را نشان می دهد

فلوچارت

شروع یا پایان فلوچارت را نشان می دهد. معمولا در وسط این شکل نوشته می شود «شروع» یا «پایان« یا «ورود از فلان فرایند» یا «ارجاع به فلان فرایند»

فلوچارت

نشان دهنده اجزای اجرایی فرایند است مثلا «کارشناس با مشتری تماس می گیرد» یا «زمین تسطیح می شود»

فلوچارت

لوزی نشان دهنده یک شرط است. ورودی از بالا است و خروجی از گوشه سمت راست و سمت چپ. مثلا: «آیا مشتری با قیمت موافق است؟» اگر بله، فرایند از گوشه سمت راست ادامه می یابد و اگر خیر، از گوشه سمت چپ ادامه یابد .

فلوچارت

نشان دهنده وردی و خروجی است یعنی مثلا در داخا آن نوشته می شود «فرم الف به مشتری نمایش داده می شود» یا «مشتری فرم ب را تکمیل می کند»

فلوچارت

از این علامت برای نوشتن توضیحات در یک فرایند استفاده می شود

فلوچارت

نشان دهنده فرایندی است که در سند دیگری تبیین شده و اینجا صرفا فراخوانی می شود

فلوچارت

از دایره کوچک با یک حرف در وسط آن برای ارجاع به جای دیگری از فرایند استفاده می شود

فلوچارت

برای ارجاع به بخشی از یک فرایند دیگر استفاده می شود

فلوچارت

نشان دهنده بانک اطلاعاتی است که ممکن است از آن خوانده یا در آن ذخیره شود

فلوچارت

برای استناد به یک سند منفرد استفاده می شود

فلوچارت

برای ارجاع به چندین سند استفاده می شود

فلوچارت

انجام بخشی از فرایند که حتما باید به صورت دستی انجام شود

فلوچارت

وقتی که در یک شرط، مقرر باشد بیش از یک شرط وجود داشته باشد از این علامت استفاده می شود

نمونه فلوچارت

فلوچارت

بر اساس نظریات: بنکر، مولر، هارتری، باش، گلدستین، هال، بول، فریمن